-
1 high bandwidth data access
English-Russian dictionary of computer science and programming > high bandwidth data access
-
2 access
2) обращение (напр., к базе данных)3) иметь доступ, получить доступ•- access by key
- access on the key
- ad hoc access
- algorithmic access
- arbitrary access
- authorized access
- bank interleave cache access
- blocked access
- burst-mode access
- carrier-sense multiple access
- chained access
- clustered access
- command line access
- conflict-free access
- contention-based access
- database block access
- delayed access
- diagnostic access
- dial-in access
- dial-up access
- direct access
- direct memory access
- display access
- distributed access
- end of batch access
- exclusive access
- failure access
- fast access
- fastpage-mode access
- fingertip access
- FTP access
- high bandwidth data access
- illegal access
- immediate access
- incorrect access
- indexed access
- indexed-sequential access
- instantaneous access
- interconnect access
- keyed access
- library access
- line access
- low latency data access
- magnetic drum access
- magnetic tape access
- memory access
- menu-driven access
- movable random access
- multidisciplinary access
- multiple access
- multiple module access
- multiple terminal access
- mutually exclusive access
- nonprocedural data access
- obtain access
- off-board access
- off-chip access
- one-touch access
- overlapped access
- parallel access
- public access
- queued access
- random access
- random sequential access
- rapid access
- read-for-update access
- real-time access
- relationship access
- remote access
- remote batch access
- removable random access
- restricted access
- seamless access
- secure access
- seek access
- semi-direct access
- sequential access
- serial access
- session access
- shared access
- simultaneous access
- single access
- single user access
- single-cycle access
- slow access
- static-column access
- statistical access
- storage access
- token access
- token-passing access
- triple access
- unauthorized access
- unintentional access
- world access
- worldwide access
- write access
- zero accessEnglish-Russian dictionary of computer science and programming > access
-
3 system
1) система || системный3) вчт операционная система; программа-супервизор5) вчт большая программа6) метод; способ; алгоритм•system halted — "система остановлена" ( экранное сообщение об остановке компьютера при наличии серьёзной ошибки)
- CPsystem- H-system- h-system- hydrogen-air/lead battery hybrid system- Ksystem- Lsystem- L*a*b* system- master/slave computer system- p-system- y-system- Δ-system -
4 control
1) управление; регулирование, регулировка || управлять; регулировать2) орган управления; регулятор; орган настройки3) система управления; система регулирования4) pl средства управления; средства регулирования5) контроль; проверка || контролировать; проверять6) система контроля; система проверки7) pl средства контроля; средства проверки8) pl методы контроля; рычаги управления9) вчт контроллер10) pl вчт методы управления данными и контроля данных в процессе обработки11) pl вчт позиции управления экранного меню12) управляющий провод ( криотрона)•- access controlcontrol during material — регулирование ( уровня громкости) во время передачи сигнала
- ActiveX control - airport radar control
- air-traffic control
- amplitude balance control
- ANSI screen control
- antenna position control
- anticipatory control
- anticlutter gain control
- approach control
- armature voltage control
- artistic effect control
- astatic control
- attitude control
- audible control
- audio-fidelity control
- audio volume control
- automatic control
- automatic background control
- automatic bandwidth control
- automatic bias control
- automatic brightness control
- automatic chroma control
- automatic chrominance control
- automatic color control
- automatic contrast control
- automatic fine-tuning control
- automatic flight control
- automatic frequency control - automatic light control
- automatic load control
- automatic modulation control - automatic phase control
- automatic picture control
- automatic range control
- automatic recording level control
- automatic remote control
- automatic selectivity control
- automatic sensitivity control
- automatic tint control
- automatic voltage control
- automatic volume -control
- automatic volume expansion control - balance control
- bandspread tuning control
- bang-bang control
- bass control
- beam-rider control
- bilateral control
- black level control
- blue-gain control
- breath control
- brightness control
- brilliance control
- bumped phase control
- camera control
- carrier-current control
- Cartesian control
- cascade control
- centering control
- charge control
- chroma control
- chromaticity control
- chrominance-gain control
- closed-loop control
- coarse control
- color-saturation control
- command control
- compensated volume control
- computer control - computerized numerical control
- concurrency control
- concurrency control and recovery
- continuity control
- continuous control
- continuous feedback control
- contouring control
- contrast control
- convergence control
- convergence phase control
- counter control
- crystal control
- cue control
- cursor control
- cybernetic control
- data acquisition control
- data-link control
- data recording control
- dc motor control
- delayed automatic volume control
- depth control
- derivative control
- differential gain control
- digital control
- digital remote control
- direct digital control
- directional control
- direct manual control - distribution control
- domain-wall state control
- dramatic effect control
- drive control
- dual control
- dynamic astigmatism control
- dynamic contrast control
- echo duration control
- echo return control
- echo tone control
- electrical control
- electronic control
- electronic motor control
- embedded control
- end-point control
- end-to-end control
- environmental control
- error control
- external control
- fail-safe control - feedback tone control
- feedforward control
- field-effect conductivity control
- field linearity control
- fine-tuning control
- finite control - focus control
- focusing control
- follow-up control
- foot control
- forms control - framing control
- frequency control - front-panel control
- full-wave control
- fuzzy control
- gain control
- gain-sensitivity control
- gain-time control
- ganged volume control - global control
- green-gain control
- grid control
- ground control
- guidance control
- half-wave control
- hardware error control
- height control
- hierarchical control
- hierarchically intelligent control - high-level data-link control
- hold control
- holding control
- homing control
- horizontal-amplitude control
- horizontal centering control
- horizontal convergence control
- horizontal drive control
- horizontal hold control
- horizontal-linearity control
- horizontal parabola control
- hue control
- illumination control
- independent control
- inertial control
- infinitely fast control
- infinity control
- in-process control - intelligent control
- intensity control
- interface-shape control
- interference control
- intermediate control
- intermittent control
- internal control
- interrupt control
- inventory control - keyboard reset control
- learning control
- linear control
- linearity control
- local control
- logical control - loop control
- loudness control
- lower-level intelligent control
- manual control - master brightness control
- master gain control
- material gap control
- mechanical fader control
- medium access control - microprocessor control
- microprogrammed control
- middle control
- MIDI control
- mission control
- mobile communications control
- mode control
- motor control
- motor-concatenation control
- motor-field control
- motor-voltage control
- multicoordinate control
- multivariable control
- musical instrument digital interface control
- narrow control
- neighboring optimal control
- neuromuscular control
- noise gain control
- nuclear level control
- numerical control
- off-line control
- on-line control
- on-off control
- open-loop control
- optimal control
- organizational control
- overtemperature control
- parametric control
- parity control
- partitioned adaptive control
- passively adaptive control
- pattern control
- peaking control
- peripheral control
- phase control
- phase-shift control
- photoelectric control
- photoelectric loop control
- photoelectric register control
- pin control
- plugged control
- point-to-point control
- portamento control
- positioning control
- power up/down control
- precision control
- presence control
- priority control
- process control
- program control
- programmable gain control
- project control
- proportional control
- proportional plus derivative control
- proportional plus integral plus derivative control
- PTP control
- purity control
- push-button control
- quality control - radar traffic control - random decision-directed adaptive control
- range control
- rate control
- ratio control
- ray-control
- real-time control
- recording control
- red-gain control
- reflexive control
- regeneration control
- regional playback control
- reject control
- relay control
- relay directional control
- reliability control
- remote control
- retarded control
- rewind control
- RFI control
- ringing control
- robot control
- roll-and-pitch control
- rounding control
- saturation control
- screen control
- security controls
- selectivity control
- self-acting control
- self-organizing control
- semiremote control
- sensitivity control
- sensitivity-time control
- sequence control - servo-loop control
- set-point control
- sidetone control
- single-dial control
- size control
- slide control
- software error control
- sound control
- sound volume control
- speech control
- speed control
- spin control
- squelch control
- static control - surge control
- swept gain control - tapped control
- temperature control
- temporal gain control
- time polarity control
- time-schedule control
- time-varied gain control
- titration control
- tone control
- tone-compensated audio volume control - touch-sensitive control
- traffic control
- treble control
- trigger control
- tuning control
- undertemperature control
- unilateral control
- usage parameter control
- variable speech control
- vertical-amplitude control
- vertical-centering control
- vertical convergence control
- vertical-hold control
- vertical-linearity control
- video gain control - volume control
- white-level control
- wide control
- width control
- μP control -
5 control
1) управление; регулирование, регулировка || управлять; регулировать2) орган управления; регулятор; орган настройки3) система управления; система регулирования4) pl. средства управления; средства регулирования5) контроль; проверка || контролировать; проверять6) система контроля; система проверки7) pl. средства контроля; средства проверки8) pl. методы контроля; рычаги управления9) вчт. контроллер10) pl.; вчт. методы управления данными и контроля данных в процессе обработки11) pl.; вчт. позиции управления экранного меню12) управляющий провод ( криотрона)•- acceptance controlcontrol during material — регулирование ( уровня громкости) во время передачи сигнала
- access control
- ActiveX control
- adaptive control
- aids-to-navigation radio control
- airport ground traffic control
- airport radar control
- air-traffic control
- amplitude balance control
- ANSI screen control
- antenna position control
- anticipatory control
- anticlutter gain control
- approach control
- armature voltage control
- artistic effect control
- astatic control
- attitude control
- audible control
- audio volume control
- audio-fidelity control
- automatic background control
- automatic bandwidth control
- automatic bias control
- automatic brightness control
- automatic chroma control
- automatic chrominance control
- automatic color control
- automatic contrast control
- automatic control
- automatic fine-tuning control
- automatic flight control
- automatic frequency control
- automatic gain control
- automatic knee control
- automatic level control
- automatic light control
- automatic load control
- automatic modulation control
- automatic overload control
- automatic peak search control
- automatic pedestal control
- automatic phase control
- automatic picture control
- automatic range control
- automatic recording level control
- automatic remote control
- automatic selectivity control
- automatic sensitivity control
- automatic tint control
- automatic voltage control
- automatic volume expansion control
- automatic volume level control
- automatic volume-control
- background control
- balance control
- bandspread tuning control
- bang-bang control
- bass control
- beam-rider control
- bilateral control
- black level control
- blue-gain control
- breath control
- brightness control
- brilliance control
- bumped phase control
- camera control
- carrier-current control
- Cartesian control
- cascade control
- centering control
- charge control
- chroma control
- chromaticity control
- chrominance-gain control
- closed-loop control
- coarse control
- color-saturation control
- command control
- compensated volume control
- computer control
- computer numerical control
- computer-aided quality control
- computerized numerical control
- concurrency control and recovery
- concurrency control
- continuity control
- continuous control
- continuous feedback control
- contouring control
- contrast control
- convergence control
- convergence phase control
- counter control
- crystal control
- cue control
- cursor control
- cybernetic control
- data acquisition control
- data recording control
- data-link control
- dc motor control
- delayed automatic volume control
- depth control
- derivative control
- differential gain control
- digital control
- digital remote control
- direct digital control
- direct manual control
- direct numerical control
- directional control
- distributed control
- distribution control
- domain-wall state control
- dramatic effect control
- drive control
- dual control
- dynamic astigmatism control
- dynamic contrast control
- echo duration control
- echo return control
- echo tone control
- electrical control
- electronic control
- electronic motor control
- embedded control
- end-point control
- end-to-end control
- environmental control
- error control
- external control
- fail-safe control
- fast automatic gain control
- feedback control
- feedback tone control
- feedforward control
- field linearity control
- field-effect conductivity control
- fine-tuning control
- finite control
- flight control
- flow control
- focus control
- focusing control
- follow-up control
- foot control
- forms control
- forward error control
- frame control
- framing control
- frequency control
- frequency monitoring and interference control
- frequency-response control
- front-panel control
- full-wave control
- fuzzy control
- gain control
- gain-sensitivity control
- gain-time control
- ganged volume control
- gate mobile communications control
- generator field control
- global control
- green-gain control
- grid control
- ground control
- guidance control
- half-wave control
- hardware error control
- height control
- hierarchical control
- hierarchically intelligent control
- higher-level intelligent control
- high-level data link control
- high-level data-link control
- hold control
- holding control
- homing control
- horizontal centering control
- horizontal convergence control
- horizontal drive control
- horizontal hold control
- horizontal parabola control
- horizontal-amplitude control
- horizontal-linearity control
- hue control
- illumination control
- independent control
- inertial control
- infinitely fast control
- infinity control
- in-process control
- instantaneous automatic gain control
- integral control
- intelligent control
- intensity control
- interface-shape control
- interference control
- intermediate control
- intermittent control
- internal control
- interrupt control
- inventory control
- ISDN data link control
- ISDN media access control
- keyboard control
- keyboard reset control
- learning control
- linear control
- linearity control
- local control
- logical control
- logical link control
- long-range control
- loop control
- loudness control
- lower-level intelligent control
- manual control
- manual gain control
- mass storage volume control
- master brightness control
- master control
- master gain control
- material gap control
- mechanical fader control
- medium access control
- message data link control
- microcomputer control
- microprocessor control
- microprogrammed control
- middle control
- MIDI control
- mission control
- mobile communications control
- mode control
- motor control
- motor-concatenation control
- motor-field control
- motor-voltage control
- multicoordinate control
- multivariable control
- musical instrument digital interface control
- narrow control
- neighboring optimal control
- neuromuscular control
- noise gain control
- nuclear level control
- numerical control
- off-line control
- on-line control
- on-off control
- open-loop control
- optimal control
- organizational control
- overtemperature control
- parametric control
- parity control
- partitioned adaptive control
- passively adaptive control
- pattern control
- peaking control
- peripheral control
- phase control
- phase-shift control
- photoelectric control
- photoelectric loop control
- photoelectric register control
- pin control
- plugged control
- point-to-point control
- portamento control
- positioning control
- power up/down control
- precision control
- presence control
- priority control
- process control
- program control
- programmable gain control
- project control
- proportional control
- proportional plus derivative control
- proportional plus integral plus derivative control
- PTP control
- purity control
- push-button control
- quality control
- quiet automatic volume control
- radar control
- radar traffic control
- radio control
- radio-frequency interference control
- random decision-directed adaptive control
- range control
- rate control
- ratio control
- ray-control
- real-time control
- recording control
- red-gain control
- reflexive control
- regeneration control
- regional playback control
- reject control
- relay control
- relay directional control
- reliability control
- remote control
- retarded control
- rewind control
- RFI control
- ringing control
- robot control
- roll-and-pitch control
- rounding control
- saturation control
- screen control
- security controls
- selectivity control
- self-acting control
- self-organizing control
- semiremote control
- sensitivity control
- sensitivity-time control
- sequence control
- sequential control
- servo control
- servo-loop control
- set-point control
- sidetone control
- single-dial control
- size control
- slide control
- software error control
- sound control
- sound volume control
- speech control
- speed control
- spin control
- squelch control
- static control
- statistical process control
- statistical quality control
- stored-program control
- supervisory control
- surge control
- swept gain control
- synchronous data link control
- system-wide control
- tapped control
- temperature control
- temporal gain control
- time polarity control
- time-schedule control
- time-varied gain control
- titration control
- tone control
- tone-compensated audio volume control
- total distributed control
- total quality control
- touch-sensitive control
- traffic control
- treble control
- trigger control
- tuning control
- undertemperature control
- unilateral control
- usage parameter control
- variable speech control
- vertical convergence control
- vertical-amplitude control
- vertical-centering control
- vertical-hold control
- vertical-linearity control
- video gain control
- visit mobile communications control
- voice control
- volume control
- white-level control
- wide control
- width controlThe New English-Russian Dictionary of Radio-electronics > control
-
6 network
1) сеть (железных дорог, каналов, трубопроводов и т. п.)5) схема; цепь; контур6) эл. многополюсник; четырехполюсник8) вычислительная сеть; сеть ЭВМ9) геофиз. сеть наблюдений; сеть опорных пунктов•-
π network
-
active electrical network
-
active network
-
adding network
-
adjustment network
-
air route network
-
all-pass network
-
anti-induction network
-
aperiodic network
-
artificial mains network
-
asymmetrical network
-
attenuation network
-
augmented transition network
-
automatic voice network
-
backbone network
-
backup radio network
-
balanced network
-
balancing network
-
baseband network
-
baseline network
-
basic network
-
BGS network
-
binary-weighted network
-
bridge network
-
bridged-T network
-
broadcast network
-
buoy data acquisition network
-
bus network
-
cable network
-
capacitive network
-
capacitor network
-
cellular radio network
-
centralized computer network
-
channel network
-
charge-summing network
-
circuit-switching network
-
climatological station network
-
closed private network
-
communications network
-
community antenna distribution network
-
computer network
-
conferencing network
-
connected network
-
contact network
-
coupling network
-
crack network
-
crossover network
-
customer access network
-
data communications network
-
data network
-
data transmission network
-
decoupling network
-
dedicated network
-
deemphasis network
-
delay-line network
-
delta network
-
demand-assigned network
-
dial-up network
-
differentiating network
-
digital network
-
diode network
-
direct distance dialing network
-
dislocation network
-
distributed interactive data network
-
distributed network
-
distributed-constant network
-
distributed-processing network
-
distribution network
-
DNC network
-
double-loop network
-
drainage network
-
dual network
-
earthing network
-
effectively earthed network
-
electrical network
-
electronically-switched network
-
electronic-switched network
-
elemental network
-
end-linked network
-
equivalent network
-
Eurovision network
-
extensive network
-
facsimile network
-
fault-signaling network
-
feed network
-
feedback network
-
flow network
-
four-pole network
-
four-terminal network
-
fully connected network
-
functional logic network
-
gage network
-
gas distribution network
-
gas network
-
geodetic network
-
glass network
-
global network
-
gravity network
-
ground network
-
ground-station network
-
heat network
-
heavy network
-
heterogeneous computer network
-
hierarchical network
-
high-bandwidth network
-
high-capacity network
-
high-voltage power network
-
highway network
-
homogeneous computer network
-
hybrid network
-
hydrologic network
-
inductance network
-
inductance-capacitance network
-
inductance-resistance network
-
industrial network
-
infinite network
-
information network
-
integrated digital network
-
integrated intracell network
-
integrated network
-
integrated-services digital network
-
integrating network
-
interactive network
-
intercity network
-
intercom network
-
interlaced network
-
interpenetrating polymer networks
-
interstage network
-
Intervision network
-
inverse networks
-
island network
-
isolation network
-
Kelvin network
-
L network
-
ladder network
-
lamellar network
-
lattice network
-
leased-line network
-
leveling network
-
lighting network
-
light-rail network
-
linear network
-
L-network
-
local data-processing network
-
local-area network
-
logic network
-
long-distance network
-
long-haul network
-
loop network
-
lossless network
-
low-voltage network
-
lumped-constant network
-
lumped network
-
main waterway network
-
manual routing network
-
Markovian network
-
matching network
-
meshed network
-
mesoscale observational network
-
message-switched network
-
meteorological network
-
metropolitan-area network
-
mixed network
-
mobile network
-
monitoring network
-
monopulse network
-
multiaccess network
-
multibranch network
-
multidimensional network
-
multidrop network
-
multinode network
-
multiple feed network
-
multipoint network
-
multiport network
-
multiservice network
-
multistation network
-
multiterminal network
-
near-shore buoy network
-
negative sequence network
-
network of base gravity stations
-
nodal network
-
nonlinear network
-
nonplanar network
-
nonreciprocal network
-
notch network
-
n-pole network
-
n-port network
-
n-terminal network
-
observation network
-
one-hop network
-
one-port network
-
ozone network
-
packet radio network
-
packet switching network
-
parallel-T network
-
passive network
-
personal computer network
-
phase-advance network
-
phase-inverting network
-
phase-shift network
-
phase-splitting network
-
phasing network
-
Pi network
-
planar network
-
PLC network
-
point-to-point network
-
polled network
-
polymer network
-
positive sequence network
-
power distribution network
-
power network
-
preassigned network
-
precipitation network
-
preemphasis network
-
primary distribution network
-
private-line network
-
public data network
-
pull-down network
-
pull-up network
-
pulse-forming network
-
quadripole network
-
queueing network
-
radial network
-
radio intercom network
-
radio sounding network
-
radio-relay network
-
railway network
-
rain-gage network
-
reciprocal network
-
recursive transition network
-
relay-contact network
-
resistance-capacitance network
-
resistive ladder network
-
resistive network
-
resistor network
-
ring network
-
river network
-
road network
-
rocket sounding network
-
rubber network
-
satellite network
-
semantic network
-
semiconductor network
-
short-haul network
-
simulcast network
-
single-tuned network
-
six-phase network
-
space network
-
standard gage trunk network
-
star network
-
stream-gaging network
-
stretched network
-
subtransmission network
-
survey network
-
switched network
-
switched-message network
-
switching network
-
T network
-
telecommunication network
-
telemetered air monitoring network
-
telephone network
-
teleprocessing network
-
teletype network
-
terminating network
-
terminating switching network
-
Thomson network
-
three-phase network
-
T-network
-
token-bus network
-
token-ring network
-
total ozone sampling network
-
traffic network
-
transit network
-
transition network
-
transmission network
-
transportation network
-
transport network
-
tree network
-
triangulation network
-
trilateration network
-
tsunami network
-
twin-T network
-
two-pole network
-
two-port network
-
two-terminal network
-
ultra-high voltage power network
-
unbalanced network
-
upper-air network
-
value-added network
-
variable topology network
-
ventilation network
-
virtual call network
-
voice network
-
vulcanization network
-
water quality monitoring network
-
water-supply network
-
weather radar network
-
weighting network
-
wide-area network
-
wideband network
-
worldwide communication network
-
Y network
-
Y-network
-
zero sequence network -
7 network
1) (вычислительная) сеть (см. тж net)2) схема•- activity network
- ad hoc network
- adder network
- adding network
- adjustment network
- analog network
- aperiodic network
- arbitration network
- artificial neuron network
- backbone network
- balancing network
- baseband network
- baseline network
- bearer network
- bilateral network
- bluetooth network
- bluetooth voice network
- bridged-T network
- broadcasting network
- bus network
- business-communications network
- campus network
- carrier band network
- centralized network
- circuit-switched network
- circuit network
- closed network
- code slotted network
- coding network
- collapsed backbone network
- combinatorial network
- communication computers network
- computer network
- concentrator network
- connectionless network
- connection-oriented network
- consistent network
- controller area network
- corrective network
- coupling network
- cube-connected network
- cube network
- cube-connected-cycles network
- daisy chain network
- data bank network
- data communications network
- data transportation network
- datacom network
- data-transmission network
- decentralized network
- decoding network
- delay network
- despotic network
- dial-up network
- digital network
- direct-linked network
- distributed backbone network
- distributed function network
- distributed intelligence network
- distributed network
- distributed processing network
- dual network
- elemental network
- expert network
- facsimile network
- feedforward network
- four-terminal network
- fully connected network
- fuzzy-constraint network
- generalized network
- heterogeneous computer network
- hierarchical computer network
- hierarchical network
- high-bandwidth network
- high-degree network
- high-flux network
- highway network
- home-area network
- homogeneous computer network
- host-based network
- inconsistent network
- information network
- integrated services network
- integrated service network
- intelligent network
- interruption network
- IP-routed network
- irredundant network
- iterated network
- knowledge information network
- ladder network
- large-grained network
- leased line network
- local area network
- local network - lumped network
- matching network
- mesh interconnection network
- mesh network
- meshed network
- metropolitain network
- mixed backbone network
- mixed network- monochannel computer network- monochannel network - multiple-work-station network
- multipoint network - multistation network
- multiterminal network
- nearest neighbour network
- network with gains
- neural network
- n-node-fault testable network
- nonpartitionable network
- nonuniform network
- N-port network
- office network
- one-port network
- packet network
- packet switched network
- partitionable network
- passive network
- pass-through network
- PCS network
- peer-to-peer network
- perceptual network
- personal-computer network
- phase-shifting network
- phase-shift network
- planar network
- point-to-point network
- port-to-port network
- power distribution network
- priority network
- private line network
- process network
- propositional network
- public data network
- public network
- public-swithced network
- pulse-forming network
- queueing network
- radio-access network
- reciprocal network
- recognition network
- regional computer network
- regional network
- resistance network
- resistance-capacitance network
- resource-sharing network
- ring-topology network
- ring network
- satellite meshed network
- semantic network
- service-driven network
- shaping network
- shuffle-exchange network
- single-site network
- social network
- star-type network
- star network
- star-wired network
- Steiner network
- stereotype network
- switched message network
- switched network
- switching network
- systolic network
- teleprocessing network
- teletype network
- terrestrial network
- tightly coupled network
- token-bus-based network
- token-passing network
- transit network
- transition network
- transport network
- two-port network
- two-terminal network
- undirected network
- unilateral network
- value-added network
- virtual call network
- virtual-datagram network
- virtual-transport network
- weighted-resistor network
- well-behaved network
- wide-area network
- wireless networkEnglish-Russian dictionary of computer science and programming > network
-
8 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
AAbort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.Accept - pranon.Access time - koha e arritjes së të dhënave.Accessories - veglat ndihmëse në Windows.Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.BBackbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacioneBad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.Bar chart - diagram në formë të shiritave.Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterikeBlank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëtaBookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.CCache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompjuterit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.Client-server network - rrjet i tipit klient-server.Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INICOBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.DData - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.Destination file - skedar që pranon.Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.EEPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.E-mail (electronic mail) - postë elektronike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.Embedded object - objekt i ndërvënë.EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programoreEBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.FFan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.Fatal error - gabim në programin kompjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.Floppy disk - disk i butë, disketëFooter - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizimFAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.GGIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme operative. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.HHacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.High tech - teknologji e lartëHost computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.Hyphenation - ndarje e fjalëveIIllegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.Image processing - përpunim i grafikonëveImaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.Input data - të dhënat hyrëse.Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.Integer - numër i plotë pa presje decimaleLLine printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.Link- lidhje; lidhshmëri.Load - mbushje, futje e programit në memorje.LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.MMachine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.Mailbox - sandëku postar.Main program - pjesë kryesore e programit e cila i kontrollon nënprogramet.Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.NNetwork - rrjet i kompjuterit.NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterikNon-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.Numeric keypad - tastierë numerike.OOLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.Off-line - i çkyçurOn-line - i kyçurODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.Overstrike - nënvizim.Overtype - shkrim përmbi tekst.Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.PPage break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.Page layout - pamje e faqesPpm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.Port - portë; lidhje; hyrje.Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.Print queue - pritje, rend për shtyp.Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.Processing - përpunim i të dhënave.Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.QQuery - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.RRadio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Remote computer - kompjuter i larguar.Remote control program - program me komandim prej së largu.Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.Ring network - rrjet unazor.RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.SSafe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.Screen - ekran.Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.Shared file - skedar i përbashkët.Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.Sound card - kartë për zërim.Storage - kujtesë.String - varg i shenjave.SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Switch - ndërprerës.System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
-
9 link
1) связь; соединение || связывать; соединять3) звено (цепи, механизма, линии связи, системы связи)4) кулиса; передаточный рычаг; серьга; шатун; шарнир6) трак ( траковой цепи)7) ответвление (реки, канала)8) эл. плавкая вставка ( предохранителя)9) линия связи; линия передачи ( данных или сигналов); канал связи; канал передачи ( данных или сигналов)13) трик. петля14) плашка, кнопка ( распределительной цепи трикотажной машины)16) трик. кеттлевать•-
aperiodic link
-
arm link
-
articulated link
-
astatic link
-
axlebox link
-
backbone link
-
bandwidth-limited link
-
bar link
-
bidirectional link
-
centershift link
-
chain link
-
common link
-
communications link
-
communication link
-
connecting link
-
counterweight link
-
coupling link
-
cutter link
-
data link
-
dedicated link
-
deep heat treated track link
-
degraded link
-
disconnecting link
-
domestic link
-
double kingbolt link
-
drag link
-
drop link
-
earth-satellite link
-
elevator link
-
end link
-
enlarged link
-
expansion link
-
extension link
-
fiber-optic link
-
fiber link
-
forked link
-
four-wire link
-
frequency-division data link
-
fuse link
-
fusible link
-
group link
-
guide link
-
high body hardness link
-
hoist link
-
information link
-
intercontinental link
-
internodal link
-
intersatellite link
-
intranodal link
-
ion link
-
isolating link
-
joining link
-
keyed split master link
-
kinematic link
-
line-of-sight link
-
lock differential link
-
logical link
-
long-haul link
-
magnetic link
-
manipulator link
-
mastergroup link
-
meteor-burst link
-
microwave link
-
molecular link
-
motion link
-
multihop link
-
nonpolar link
-
one-way link
-
open link
-
optical fiber link
-
optical link
-
over-the-horizon link
-
phasing link
-
physical link
-
pipeline link
-
power link
-
power-limited link
-
proportional link
-
radar link
-
radio link
-
radio-relay link
-
railway link
-
rail link
-
rebuildable link
-
remote control link
-
repeaterless link
-
retransmission link
-
safety link
-
satellite link
-
satellite-to-satellite link
-
screw link
-
shackle link
-
shared link
-
short-haul link
-
shortwave link
-
side brace link
-
signaling link
-
skywave-radio link
-
slotted link
-
sonobuoy communication link
-
space link
-
split link
-
spool connecting link
-
spur link
-
stabilizer tag link
-
static link
-
steering link
-
stud link
-
studio-to-transmitter link
-
studless link
-
subscriber link
-
supergroup link
-
suspension link
-
swing link
-
swivel link
-
tandem link
-
telemetering link
-
telephone link
-
terminal link
-
terrestrial link
-
time-division data link
-
torque link
-
towing link
-
track link
-
transhorizon link
-
transmission link
-
tubing link
-
two-piece link
-
two-way link
-
user access link
-
valve gear link
-
virtual link -
10 control
1) управление; регулирование; регулировка || управлять; регулировать; задавать2) контроль; проверка || контролировать; проверять3) орган управления; орган регулировки, регулятор; орган настройки4) устройство управления; блок управления6) рукоятка или рычаг управления7) профилактические мероприятия, надзор•"operation is under control" — всё предусмотрено для нормальной работы;to gain control — вчт. получать управление:to go out of control — становиться неуправляемым;to operate ( to handle) the flight controls — оперировать органами управления полётом;to pass control — вчт. передавать управление;to return control — вчт. возвращать управление;to take over control — брать управление на себя;to transfer control — вчт. передавать управление-
cascaded control-
cathode control-
CO/O2 combustion control-
communications control-
computer control-
contactor-type control-
continuous-path control-
course gage control-
current-mode control-
dispatcher control-
focusing control-
holding control-
horizontal-frequency control-
hue range control-
long-distance control-
managerial control-
microprogramming control-
numerical program control-
on-off action control-
position-based control-
slide control-
step-by-step control-
time-pattern control
См. также в других словарях:
High Speed Packet Access — (HSPA) is a collection of mobile telephony protocols that extend and improve the performance of existing UMTS protocols. Two standards, HSDPA and HSUPA, have been established and a further standard, HSPA+, is soon to be released. Overview The two … Wikipedia
Data Access Language — Data Access Language, or simply DAL, was a SQL like language parser released by Apple Computer in 1990 to provide unified client/server access to database management systems. It was known for poor performance and high costs, something Apple did… … Wikipedia
High-Speed Downlink Packet Access — (HSDPA) is an enhanced 3G (third generation) mobile telephony communications protocol in the High Speed Packet Access (HSPA) family, also dubbed 3.5G, 3G+ or turbo 3G, which allows networks based on Universal Mobile Telecommunications System… … Wikipedia
Data Center Ethernet — (also known as Converged Enhanced Ethernet) describes an enhanced Ethernet that will enable convergence of various applications in data centers (LAN, SAN, and HPC) onto a single interconnect technology.Today data centers deploy different networks … Wikipedia
High-Speed Circuit-Switched Data — (HSCSD), is an enhancement to Circuit Switched Data, the original data transmission mechanism of the GSM mobile phone system, four times faster than GSM, with data rates up to 38.4 kbit/s.As with CSD, channel allocation is done in circuit… … Wikipedia
High-Speed Uplink Packet Access — (HSUPA) is a 3G mobile telephony protocol in the HSPA family with up link speeds up to 5.76 Mbit/s. The name HSUPA was created by Nokia. The 3GPP does not support the name HSUPA , but instead uses the name Enhanced Uplink (EUL). [… … Wikipedia
High-Definition Multimedia Interface — Infobox connector name=High Definition Multimedia Interface type=Digital audio/video connector logo= caption=HDMI cable and HDMI official logo designer=HDMI Founders design date=December 2002 manufacturer=HDMI Adopters production date=2003… … Wikipedia
High frequency — (HF) radio frequencies are between 3 and 30 MHz. Also known as the decameter band or decameter wave as the wavelengths range from one to ten decameters (ten to one hundred metres). Frequencies immediately below HF are denoted Medium frequency… … Wikipedia
Bandwidth cap — A bandwidth cap, also known as a bit cap, limits the transfer of a specified amount of data over a period of time. Internet service providers commonly apply a cap when a channel intended to be shared by many users becomes overloaded, or may be… … Wikipedia
Data compression — Source coding redirects here. For the term in computer programming, see Source code. In computer science and information theory, data compression, source coding or bit rate reduction is the process of encoding information using fewer bits than… … Wikipedia
Data discrimination — Network Neutrality Related issues and topics Automatic telephone exchange Data discrimination End to end principle Internet Protocol Tiered Internet Bandwidth Throttling … Wikipedia
